Interdyscyplinarność w mikroskali
Model nauczania interdyscyplinarnego w Polsce liczy już ponad trzydzieści lat, ale jak dotąd nie był zbyt często wykorzystywany w praktyce szkolnej. W klasach I – III stosuje się co prawda nauczanie blokowe, ale na dalszym etapie kształcenia przedmioty mają już własne nazwy, sugerujące swoją odrębność. Dynamicznie zmieniający się świat implikuje potrzeby zmian w edukacji. Z tej przyczyny wykorzystanie możliwości łączenia treści, pokazywanie młodym ludziom zależności i integracji międzyprzedmiotowej jest kluczem do tego, by światopogląd ucznia się usystematyzował, a lekcja stała się podróżą po wielu lądach. Z pomocą w takim pojęciu nowoczesnej edukacji przychodzą nauczycielowi m.in. media społecznościowe, dzięki którym może on znaleźć grupę, która go interesuje, podzielić się pomysłami, wykorzystać kreatywność innych oraz nawiązać efektywną współpracę. Dobrym pomysłem jest też rozmowa z nauczycielami, z którymi pracujemy na co dzień o potrzebach takich form pracy i wspólne przygotowanie koncepcji działań. Pomysłów na realizację takich zajęć jest wiele. Może to być projekt z udziałem grup mieszanych wiekowo lub zajęcia realizowane na własnym przedmiocie z ujęciem zagadnień z innych dziedzin. Warto więc zmianę rozpocząć od swoich zajęć, oddolnie, z koncepcją skierowaną na rozwój ucznia i budowanie pozytywnych relacji w grupie.
Język polski, język niemiecki, zajęcia wychowawcze – to da się połączyć!
Jednym z pomysłów, który wprowadzono w życie w Szkole Podstawowej nr 5 w Pile jest program, który łączył treści języka polskiego, języka niemieckiego i zajęć wychowawczych. Za realizację pomysłu odpowiedzialne były nauczycielki języka polskiego i niemieckiego. Projekt trwał sześć miesięcy, a jego założeniem było zwrócenie uwagi na podstawowe wartości w życiu młodych ludzi oraz kształtowanie kompetencji miękkich i kluczowych. Zajęcia interdyscyplinarne odbywały się raz w miesiącu na wybranych lekcjach języka polskiego, niemieckiego i godzinie wychowawczej, zgodnie z określonymi wcześniej przez prowadzące zagadnieniami i harmonogramem zajęć.
Jednym z zagadnień, nad którym się pochylono, był szacunek wobec drugiego człowieka okazywany za pomocą słów. Uczniowie nie zdają sobie sprawy z siły wypowiadanego słowa – zarówno tej pozytywnej, jak i negatywnej. By porozmawiać na ten temat, nauczycielki opracowały cykl zajęć pt. „Słowa krzywdzą! Używaj z rozwagą!”. Aby przybliżyć temat młodym ludziom poproszono uczniów o przeczytanie powieści C.S. Lewisa pt. „Opowieści z Narnii. Lew, Czarownica i stara szafa”. Na lekcji podjęto temat relacji łączących rodzeństwo Pevensie, nawiązano do złych słów Czarownicy oraz konsekwencji wypowiedzi i zachowań Edmunda. Natomiast na języku niemieckim uczniowie poznali słownictwo związane z rodziną i odnieśli je do powiązań rodzinnych bohaterów powieści. Na zajęciach wychowawczych młodzi ludzie uczestniczyli w warsztatach, które polegały na uświadomieniu im, że słowa mają moc i mogą krzywdzić. Każdy uczeń otrzymał butelkę napełnioną wodą i brokatem, która symbolizowała ludzki mózg. Jeśli człowiek jest obrażany, czuje się szykanowany i nieakceptowany, to w jego głowie panuje chaos myśli – tak jak w „rozpędzonej” butelce, w której wiruje brokat. Jeśli jednak człowiekowi nikt nie dokucza, nie obraża go, to w jego głowie jest spokój, co symbolizuje brokat spokojnie pływający po dnie butelki. Ponadto uczniowie ćwiczyli również w praktyce umiejętność zachowania się w sytuacjach konfliktowych. Zwieńczeniem zajęć było napisanie przez uczniów wiersza w ramach ogólnopolskiej akcji #slowakrzywdza.
Tomek Sawyer i STOP przemocy!
Kolejna realizacja zajęć interdyscyplinarnych dotyczyła zwrócenia uwagi na przemoc fizyczną i psychiczną. Nosiła tytuł: „Przemocy mówimy NIE!”. Na języku polskim podjęto ten temat przy omawianiu lektury Marka Twaina pt. „Przygody Tomka Sawyera”. Nie było to trudne, ponieważ nasz bohater często doznawał kar cielesnych – od swojej ciotki i nauczyciela. Przemoc (łącznie z motywem morderstwa) jest w tej książce dość wymowna. Na zajęciach uczniowie obejrzeli prezentację multimedialną na temat historii stosowania kar cielesnych ze szczególnym uwzględnieniem informacji, iż w Polsce są one zakazane od roku 2010. Następnie młodzi ludzie pracowali w grupach, uzupełniając notatkę graficzną odpowiedziami do pytań: Co już wiesz na temat kar cielesnych? Co o nich sądzisz? Jakie są – Twoim zdaniem – konsekwencje ich stosowania? Po udzieleniu odpowiedzi na te pytania i przedyskutowaniu swoich stanowisk, uczniowie udali się na zajęcia języka niemieckiego. Tutaj poznali słownictwo związane z wyrażaniem uczuć i emocji, stosowali je w praktyce, budując zakończenie wypowiedzi do słów: Jest mi przykro, kiedy… Ostatnie zajęcia to godzina wychowawcza. Uczniowie mieli możliwość rozmowy o przemocy, której doznali ze strony kolegów (bądź dorosłych) oraz zapoznania się z formami pomocy dla świadków lub ofiar złego traktowania.
Łączmy treści, pamiętajmy o wartościach!
Pamiętając, że na interdyscyplinarność nauczania składa się wiele czynników, należy wziąć pod uwagę możliwości uczniów i przeprowadzić zajęcia tak, aby każdy uczeń znalazł coś, co go szczególnie interesuje. Musi zrozumieć, że treści nauczania i przedmioty lekcyjne się wzajemnie uzupełniają. Ewaluacja naszych zajęć pokazała, że nowe podejście opracowywania treści z różnych przedmiotów, wielokierunkowy charakter poruszanych zagadnień, wielokulturowość, innowacyjne metody stosowane w procesie nauczania oraz wykorzystanie omawianych tematów i zagadnień w praktyce, ukazuje uczniom całościowy
obraz świata. Nie bez znaczenie pozostaje też fakt nastawienia i przygotowania prowadzących. Ich pasja, miłość do przedmiotu, chęć odkrywania świata z uczniami powoduje, że zajęcia są autentyczną podróżą po krainie niezapomnianych doznań. Dobrze by było, aby Polska, obok takich krajów jak np. Finlandia, stała się liderem w tej dziedzinie.
Zajrzyj na eTwinning 🙂
Interdyscyplinarność wykorzystywana jest również podczas realizacji projektów edukacyjnych. Platformą, dzięki której można nawiązać współpracę z zainteresowanymi wymianą doświadczeń grupami z kraju i ze świata jest eTwinning. Możliwość prowadzenia konkretnych zadań projektowych daje okienko TwinSpace. Platforma jest znakomitą formą prowadzenia projektu dla tych, którzy chcą wyjść poza zasięg szkolny czy miejski. Może i Ty się skusisz skorzystać z tej formy pracy i wymiany doświadczeń? Naprawdę warto. 🙂
IB
0 komentarzy